Acil Aydınlatma Sistemlerinin Bakımı Nasıl Yapılmalıdır?

Acil Aydınlatma Sistemlerinde Periyodik Kontrol Süreleri

Yangın, deprem veya elektrik kesintisi gibi acil durumlarda, binaların tahliyesi hayati önem taşır. Bu anlarda yol gösterici olan acil aydınlatma sistemleri, karanlıkta kalmış kişilerin güvenli bir şekilde çıkışa ulaşmasını sağlar. Ancak bu sistemlerin doğru çalışır durumda olduğundan emin olmak için düzenli ve periyodik bakımları şarttır. Peki, bu kontrollerin süreleri ne olmalı ve hangi standartlara göre yapılmalı?

Acil aydınlatma armatürlerinin periyodik kontrol süreleri, genellikle ulusal ve uluslararası standartlarla belirlenir. Türkiye’de Yangın Yönetmeliği ve İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği bu konuda rehberlik ederken, uluslararası alanda EN 1838 ve EN 50172 gibi standartlar yol göstericidir. Genellikle, bu sistemlerin aylık fonksiyon testleri ve yıllık tam deşarj testleri yapılması tavsiye edilir. Aylık testlerde armatürün lambası ve bataryası kısa süreliğine çalıştırılarak fonksiyonelliği kontrol edilir. Yıllık testlerde ise bataryanın belirtilen sürenin tamamı boyunca (genellikle 1-3 saat) ışık verebilme kapasitesi ölçülür. Pelsan Aydınlatma’nın geniş ürün yelpazesi içinde yer alan acil aydınlatma çözümleri de bu test standartlarına uygun olarak tasarlanır ve test edilir. Bu testler, olası arızaları önceden tespit ederek büyük risklerin önüne geçer. Düzenli kontroller, sistemin her zaman güvenilir kalmasını ve acil bir durumda beklendiği gibi performans göstermesini sağlar.

Batarya ve Güç Ünitesi Test Prosedürleri

Acil aydınlatma bakımında en kritik bileşenlerden biri, sistemin enerji kaynağı olan batarya ve güç üniteleridir. Bu bileşenler, elektrik kesintisi anında armatürlere güç sağlayarak aydınlatmanın devamlılığını garantiler. Batarya ve güç ünitesi testleri, sistemin ömrünü uzatmak ve her zaman hazır olmasını sağlamak için belirli prosedürlere göre yapılmalıdır.

Batarya testleri, genellikle armatürün kendiliğinden veya harici bir test butonu aracılığıyla şebeke elektriğinden ayrılarak yapılır. Bu test sırasında bataryanın tam kapasiteyle çalışıp çalışmadığı ve armatürün belirlenen deşarj süresi boyunca ışık verip vermediği gözlemlenir. Batarya ömrü, kullanım şekline ve ortam sıcaklığına bağlı olarak değişmekle birlikte, ortalama 4-5 yıldır. Ömrünü tamamlamış veya kapasitesi düşmüş bataryalar vakit kaybetmeden değiştirilmelidir. Pelsan, üretimini gerçekleştirdiği acil aydınlatma armatürlerinde uzun ömürlü ve yüksek performanslı batarya çözümlerine odaklanarak bu konuda güvenilir bir seçenek sunar. Güç üniteleri ise, armatüre doğru voltaj ve akım sağlayıp sağlamadığının kontrol edilmesiyle test edilir. Düzensiz voltaj çıkışları veya aşırı ısınma gibi belirtiler, güç ünitesinde bir sorun olduğuna işaret edebilir ve detaylı inceleme gerektirebilir. Düzenli testler, sistemin kalbi olan bu bileşenlerin sağlıklı çalışmasını garanti eder.

Lamba ve Armatür Değişim Kriterleri

Acil durum ışığı kontrolü sadece batarya ve güç ünitesiyle sınırlı değildir; lambalar ve armatürlerin kendisi de düzenli olarak kontrol edilmeli ve gerektiğinde değiştirilmelidir. Lambanın ömrü, kullanılan teknolojiye (LED, floresan vb.) ve çalışma saatlerine göre değişir. LED armatürler daha uzun ömürlü olsa da, zamanla ışık çıkışlarında düşüşler yaşanabilir.

Lamba ve armatür değişim kriterleri birkaç faktöre dayanır:

• Işık Çıkışı Azalması: Armatürün başlangıçtaki lümen değerinden önemli ölçüde düşük ışık vermesi, değişim sinyalidir.
• Yanıp Sönme veya Titreme: Lambanın sürekli yanıp sönmesi veya titremesi, hem lamba hem de sürücü sorununa işaret edebilir.
• Fiziksel Hasar: Armatür kasasında, lensinde veya bağlantı noktalarında görülen çatlak, kırık veya deformasyonlar, armatürün bütünlüğünü ve performansını etkileyebilir.
• Korozyon veya Aşınma: Özellikle nemli veya zorlu ortamlarda bulunan armatürlerde korozyon, değişim gerektirebilir. Pelsan’ın dış mekan acil aydınlatma armatürleri, zorlu koşullara dayanacak şekilde özel olarak tasarlanır ve üretilir.
• Teknoloji Eskimesi: Daha enerji verimli veya daha performanslı yeni nesil ürünler piyasaya çıktığında, eski armatürlerin yenilenmesi hem enerji tasarrufu hem de daha iyi bir aydınlatma performansı sağlayabilir.

Herhangi bir arıza veya performans düşüşü durumunda, uzman bir teknisyen tarafından değerlendirilerek gerekli parça değişimi veya komple armatür değişimi yapılmalıdır.

Otomatik Test Fonksiyonları Nasıl Kullanılır?

Modern acil aydınlatma testi sistemleri, insan müdahalesine gerek kalmadan kendi kendine test yapabilen otomatik test fonksiyonlarına sahiptir. Bu özellik, büyük binalar veya çok sayıda armatürün bulunduğu tesisler için büyük kolaylık sağlar ve insan kaynaklı hata riskini azaltır.

Otomatik test fonksiyonuna sahip armatürler, belirli aralıklarla (örneğin, her ayın belirli bir gününde ve saatinde) kendiliğinden kısa bir fonksiyon testi ve yılda bir kez tam deşarj testi yapacak şekilde programlanabilir. Test sonuçları, armatür üzerinde bulunan LED göstergeler aracılığıyla (genellikle yeşil veya kırmızı ışıkla) veya merkezi bir panele (BMS – Bina Yönetim Sistemi) sinyal gönderilerek bildirilir. Kırmızı ışık veya hata sinyali, armatürde bir sorun olduğunu ve müdahale gerektiğini gösterir. Pelsan’ın akıllı acil aydınlatma çözümleri, bu otomatik test yeteneklerini entegre ederek bakım süreçlerini daha pratik ve güvenilir hale getirir. Bu fonksiyonları kullanmak için genellikle armatür üzerindeki bir tuşa basmak veya merkezi bir yazılım aracılığıyla programlama yapmak yeterlidir. Otomatik test sistemleri, bakım süreçlerini basitleştirir, verimliliği artırır ve denetim kayıtlarının daha düzenli tutulmasına yardımcı olur.

Bakım Kayıtlarının Tutulması ve Raporlama

Armatür bakımının ayrılmaz bir parçası da detaylı bakım kayıtlarının tutulmasıdır. Bu kayıtlar, sistemin geçmiş performansını izlemek, olası arızaları önceden tahmin etmek ve yasal denetimlerde uyumluluğu göstermek için hayati öneme sahiptir.

Bakım kayıtları, her bir armatürün seri numarası, kurulum tarihi, yapılan testlerin tarihleri (aylık ve yıllık), test sonuçları (başarılı/başarısız), tespit edilen arızalar ve yapılan onarımlar/değişimler gibi bilgileri içermelidir. Ayrıca, batarya değişim tarihleri ve lamba değişimleri de bu kayıtlarda yer almalıdır. Bu kayıtlar, sistemin düzenli olarak bakımdan geçtiğini kanıtlamanın yanı sıra, armatürlerin ortalama ömürleri hakkında da değerli veriler sağlar. Dijital ortamda tutulan kayıtlar, erişilebilirliği ve raporlamayı kolaylaştırır. Pelsan gibi lider firmaların ürünleri, genellikle kolay izlenebilirlik için gerekli etiketleme ve seri numaralandırma standartlarına uygun olarak üretilir. Periyodik raporlar, sistemin genel durumunu yöneticilere sunarak gerekli bütçe ve insan kaynağı planlamasının yapılmasına olanak tanır. Etkili bir kayıt tutma sistemi, hem yasal sorumlulukların yerine getirilmesini sağlar hem de tesis güvenliğini artırır.

Yasal Yönetmeliklere Göre Bakım Zorunlulukları

Bu ürünlerin bakımı, sadece iyi bir uygulama değil, aynı zamanda birçok ülkede ve özellikle Türkiye’de yasal bir zorunluluktur. Bu zorunluluklar, can güvenliğini sağlamak ve olası kazaları önlemek amacıyla çeşitli yasa ve yönetmeliklerle belirlenmiştir.

Türkiye’de, “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliği” ve “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” gibi mevzuatlar, bu sistemlerde kurulum, işletme ve bakım şartlarını açıkça belirtir. Bu yönetmelikler, ürünlerin belirli periyotlarla (aylık ve yıllık) kontrol edilmesi, test edilmesi ve arızaların giderilmesi gerektiğini şart koşar. Pelsan Aydınlatma, ürünlerini geliştirirken ve üretirken bu yasal düzenlemeleri titizlikle takip eder ve uluslararası standartlara uygunluk sertifikalarına önem verir. Ayrıca, yapılan tüm bakım ve testlerin kayıt altına alınması ve denetimlerde ibraz edilebilir olması gerekmektedir. Yasal yükümlülüklere uyulmaması durumunda, idari para cezaları ve hatta daha ciddi hukuki sonuçlarla karşılaşılabilir. Bu nedenle, tesis yöneticileri ve işletmecileri, sistemlerin bakımını titizlikle yürütmeli ve ilgili yönetmeliklere tam uyum sağlamalıdır. Unutmayın, iyi bir bakım, sadece yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda insan hayatını koruma sorumluluğudur.